Wyspy Owcze: wojskowy radar wraca na Sornfelli
Fot. AerialExperience/YouTube
W y d a w c a :
KONTAKT Z NAMI
PCIT TRAMP
Iwaszkiewicza 67/8
70-786 Szczecin
Tel. +48 91 432 08 37
www.wyspy-owcze.pl
www.zewpolnocy.pl
Numer konta:
35 1140 2017 0000 4502 1307 1981
Jadąc na Streymoy drogą nr 50, zapewne nie zdajemy sobie sprawy, że możliwość podziwiania wspaniałych widoków zawdzięczamy… zimnej wojnie. Oyggjarvegur, bo taką nosi nazwę, zbudowano jako drogę dojazdową, służącą budowie instalacji radarowej na szczycie Sornfelli (749 m n.p.m.). Wojskowy radar działał tu od roku 1963 do 2007. W 2012 r. duńscy żołnierze opuścili także leżącą u stóp góry bazę w Mjørkadalur, będącą jego zapleczem. Dokładnie dekadę później, w obliczu nowych zagrożeń, zapadła decyzja o powrocie armii na Sornfelli.
Niezwykle ciekawe, wręcz sensacyjne dzieje instalacji wojskowych na Sornfelli przedstawiliśmy w numerze 42. Magazynu Skandynawskiego „Zew Północy” w artykule "Oczy Wysp Owczych". Rząd w Kopenhadze ukrywał przed Farerami, a nawet przed własnym parlamentem, prawdziwe przeznaczenie zespołu anten – było ich tu więcej, niż widoczne dziś dwie kopuły. Rzecz wydała się przypadkowo w roku 1984, co zakończyło się politycznym skandalem.
Pomni wyczulenia mieszkańców Wysp Owczych na sprawę militaryzacji archipelagu duńscy politycy kolejne rozmowy toczyli już przy podniesionej kurtynie. I taki charakter miało zawarte w 2022 r. w Tórshavn duńsko-farerskie porozumienie o ponownej instalacji radaru wojskowego, który zostanie włączony także do sieci obserwacji elektronicznej NATO. Określono wówczas ramy projektu, w tym kwestie prawne, natomiast w grudniu 2025 r., gdy toczyły się rozmowy z wybranym producentem aparatury, pojawiło się więcej szczegółów planowanych działań.
Sprzęt od Jankesów
Nowy radar na Wyspach Owczych będzie częścią programu modernizacji systemu kontroli przestrzeni morskiej i powietrznej w Królestwie Danii. Nowoczesne instalacje zostaną rozmieszczone w trzech strategicznych punktach: w okolicach przylądka Skagen (północna Jutlandia), na Bornholmie (Las Almindingen) oraz na Sornfelli. Ten ostatni będzie miał szczególne znaczenie, bowiem od demontażu w roku 2007 radaru Marconi Martello 3D przestrzeń powietrzno-morska pomiędzy Wyspami Owczymi a Islandią nie była monitorowana przez wojsko.
Sprzęt dostarczą Amerykanie, a konkretne – koncern Lockheed-Martin. Chodzi o trzy radary 3D typu TPY-4 o zasięgu nawet do 1 000 km, zdolne do wykrywania i śledzenia obiektów w przestrzeni powietrznej, w tym rakiet balistycznych i dronów, których dynamiczny rozwój nastąpił w ostatnich kilku latach. Radar będzie także monitorował sytuację na morzu.
Według informacji z różnych źródeł, realizacja fazy przygotowawczej (dokumentacja, przygotowanie terenu, modernizacja istniejącej infrastruktury) rozpocznie się w 2026 r. Dostawa sprzętu przewidziana jest na lata 2027-2028, natomiast w roku 2029 będą przeprowadzone testy i integracja z systemami NATO. Gotowość operacyjna zostanie zatem osiągnięta około roku 2030.
Autem na Sornfelli
Na razie nie wiadomo, jak planowane prace wpłyną na możliwość wjazdu na Sornfelli samochodem w następnym i kolejnych sezonach. Do znajdującego się poniżej kopuł parkingu można obecnie dojechać krętą, sześciokilometrową drogą. Rozciągają się stąd wspaniałe widoki, stąd jest to popularne miejsce wśród turystów.
Artykuły powiązane
