20 listopada 2025

Wyspy Owcze na drodze do Światowej Organizacji Handlu

20 listopada 2025 r. rząd Wysp Owczych oficjalnie złożył w Światowej Organizacji Handlu (World Trade Organization – WTO) wniosek o akcesję jako „oddzielne terytorium celne”. To pierwszy formalny krok w procedurze, która ma doprowadzić do uzyskania przez archipelag własnego, niezależnego od Danii statusu w globalnym systemie handlu.

Szefowa resortu spraw zagranicznych, przemysłu i handlu Sirið Stenberg podkreśliła, że wniosek jest kamieniem milowym oraz zwieńczeniem wieloletnich przygotowań i prac nad dostosowaniem farerskiego prawa gospodarczego do standardów WTO. Jej zdaniem samodzielne członkostwo umożliwi pełny i efektywny udział Wysp Owczych w multilateralnym systemie handlowym. Rząd zakłada, że wniosek zostanie wstępnie omówiony na posiedzeniu Rady WTO w grudniu, a cała procedura mogłaby zakończyć się w ciągu około trzech lat.

Oficjalne wystąpienie Farerów o samodzielny status w WTO poprzedziła wrześniowa opinia trzech sędziów Sądu Najwyższego Danii, którzy uznali, że obecna pozycja konstytucyjna Wysp Owczych w ramach Królestwa Danii dopuszcza odrębne członkostwo farerskie w organizacji. Oznacza to, że nie jest konieczna zmiana konstytucji, a jedynie przeprowadzenie standardowego procesu akcesyjnego w ramach WTO.

Obrady Rady WTO z udziałem wszystkich członków organizacji

Gospodarka Wysp Owczych jest skrajnie uzależniona od eksportu ryb i owoców morza, które stanowią zdecydowaną większość wartości wywozu. Samodzielne członkostwo w WTO ma wzmocnić pozycję archipelagu przy negocjowaniu dostępu do rynków dla sektora rybnego, zarówno w Unii Europejskiej, jak i na innych kluczowych kierunkach eksportu, takich jak Wielka Brytania, Stany Zjednoczone czy kraje azjatyckie. Dla Tórshavn oznacza to również większą podmiotowość polityczną: Wyspy Owcze uzyskałyby własny głos w WTO, niezależny od stanowiska Danii, co umożliwiłoby samodzielne kształtowanie polityki handlowej w najważniejszych obszarach lokalnej gospodarki.

Mapka ukazująca członków i obserwatorów WTO

Jednocześnie akcesja wiąże się z obowiązkiem dostosowania systemu prawa handlowego, subsydiów i ceł do reguł organizacji oraz podporządkowaniem się mechanizmowi rozstrzygania sporów WTO, co może w przyszłości oznaczać konieczność obrony farerskich rozwiązań, zwłaszcza w dziedzinie rybołówstwa, na forum międzynarodowym. Jeśli proces zakończy się sukcesem, dla niewielkiego, ale silnie zintegrowanego z handlem międzynarodowym społeczeństwa będzie to jeden z najważniejszych kroków w kierunku większej samodzielności gospodarczej przy zachowaniu dotychczasowych więzi w ramach Królestwa Danii.

Światowa Organizacja Handlu z siedzibą w obecnej formie funkcjonuje od roku 1995, jej poprzedniczką był układ GATT, powstały w 1948 r. Siedziba WTO znajduje się w Genewie. Organizacja liczy obecnie 166 państw członkowskich, skupiających aż 98% wolumenu handlu światowego. O status członkowski ubiega się kolejnych 20 państw.